Feldenkrais
Hoe is Feldenkrais ontstaan?
De methode is bedacht door Moshé Feldenkrais (1904-1984), een natuurkundige en judo-expert. In de jaren '40 zocht hij na een knieblessure naar alternatieven voor een operatie en onderzocht hij hoe beweging, waarneming en het zenuwstelsel elkaar beïnvloeden.
Hij stelde dat houding en beweging niet eenvoudig gecorrigeerd kunnen worden door "aan te passen", maar door bewust te leren hoe je beweegt. Zo ontstond een benadering waarin je via aandacht en subtiele beweging leert anders te bewegen. Zo kun je spanningen loslaten, makkelijker bewegen en gewoontes vervangen door efficiëntere processen.
Welke vormen zijn er van Feldenkrais?
Er zijn twee belangrijke vormen:
- Bewustzijn door Beweging (Awareness through Movement): groepslessen waarin je langzaam, rustig en aandachtig bewegingen uitvoert, geleid door een docent.
- Functionele Integratie (Functional Integration): een individuele sessie, vaak met zachte aanrakingen en bewegingen afgestemd op jouw eigen lichaam en patronen.
Beide manieren zetten niet in op kracht, maar op bewust bewegen - leren en ontdekken in plaats van "trainen".
Wat maakt Feldenkrais anders dan bijvoorbeeld yoga of fysiotherapie?
- Terwijl fysiotherapie vaak gericht is op herstel van functie of het verhelpen van een klacht, richt Feldenkrais zich op het leren bewegen en het verbeteren van bewegingspatronen.
- In tegenstelling tot yoga, dat vaak fysieke houdingen, ademhaling en soms spirituele elementen bevat, ligt bij Feldenkrais de nadruk puur op beweging, waarneming en het aangaan van subtiele veranderingen.
- Het draait niet om prestatie, spierkracht of uiterlijke vorm - maar om gemak, efficiëntie en binnenin voelen wat er gebeurt.
Overeenkomsten en verschillen met yoga, Pilates & fysiotherapie
Wat kun je verwachten tijdens een les?
Typisch voor Feldenkrais: langzame, kleine bewegingen - bijvoorbeeld rollen in een mat, het rustig heffen van een arm of subtiele bewegingen in het bekken. Niet met het doel "meer" of "harder", maar met het doel "anders" en "bewuster".
De docent vraagt je aandacht te hebben voor hoe je beweegt, wat je voelt, en nodigt je uit om alternatieve manieren van bewegen te ontdekken. Zo stimuleer je je zenuwstelsel (je leert nieuwe bewegingsnetwerken) en komt er meer ruimte en soepelheid in je lichaam.
Voor wie is Feldenkrais geschikt en waar helpt het bij?
Feldenkrais is heel geschikt voor:
- Mensen met chronische pijn, bewegingsbeperkingen of spanningen.
- Ouderen die hun mobiliteit willen behouden of verbeteren.
- Sporters, muzikanten, dansers - mensen die hun beweging verfijnen willen.
- Iedereen die gewoon fijner in z'n lichaam wil zitten en bewuster wil bewegen.
Het werkt goed als preventie (zodat je klachten voorkomt) én bij rehabilitatie (bijv. na blessures).
Een systematische overzichtsstudie van de Universiteit van Southampton (Hillier & Worley, 2015) toonde duidelijke verbeteringen in evenwicht en mobiliteit bij oudere volwassenen.
De onderzoekers analyseerden 20 studies en concludeerden dat de Feldenkrais-methode vooral effectief is op het gebied van valpreventie en bewegingscontrole.
Daarnaast liet een onderzoek van Lundblad et al. (2009, Universiteit van Umeå) zien dat deelnemers met chronische rugklachten hun pijn aanzienlijk konden verminderen - en dat ze dagelijkse bewegingen weer vrijer en met minder ongemak konden uitvoeren.
Wanneer kun je beter even overleggen?
Feldenkrais is over het algemeen zacht en veilig, maar er zijn situaties waarin je beter eerst overlegt met een arts of specialist:
- Bij acute ontstekingen of recent opgelopen blessures.
- Bij instabiele gewrichten of ernstige psychische crisissituaties.
Zeldzame bijwerkingen zijn tijdelijke vermoeidheid, lichte duizeligheid of spierreacties door de ongewone bewegingsimpulsen. Dat trekt meestal snel weg en geeft aan dat het lichaam reageert op nieuwe patronen.
De Feldenkrais techniek vraagt zelfbewustzijn en werkt door middel van subtiele prikkels. Vooral deze subtiele aanpak kan op korte termijn irritatie veroorzaken bij mensen die erg gevoelig zijn voor pijn. In zulke gevallen helpt het om de bewegingen verder te vertragen en voorzichtig aan te passen.
Voor wie is Feldenkrais geschikt?
De Feldenkrais-methode is bijzonder geschikt voor:
- Mensen met chronische pijnklachten
- Personen met neurologische aandoeningen zoals Parkinson of MS
- Ouderen die soepel en mobiel willen blijven
- Mensen in revalidatie, bijvoorbeeld na een blessure of operatie
- Sporters die hun lichaamsbewustzijn en coördinatie willen verbeteren
Daarnaast is Feldenkrais ook populair bij muzikanten, dansers, kunstenaars en acteurs. Zij gebruiken de methode om hun uitdrukkingsvermogen, bewegingsflow en podiumaanwezigheid te verfijnen - en om meer vrijheid en natuurlijkheid in hun beweging te ervaren.
Samenvatting
De belangrijkste feiten over de Feldenkrais techniek op een rij
- 1. De Feldenkrais-methode helpt mensen hun lichaamsbewustzijn en bewegingsvrijheid te verbeteren.
- 2. Door langzame, aandachtige bewegingen leer je efficiënter en soepeler te bewegen — zonder spanning of inspanning.
- 3. De methode kan bijdragen aan pijnverlichting, betere coördinatie en meer innerlijke rust.
- 4. Feldenkrais is geschikt voor alle leeftijden, en combineert zachtheid, aandacht en leren door ervaring op een unieke manier.
- 5.
- 6.
FAQ - Overige vragen over de Feldenkrais Methode
Een individuele sessie kost meestal tussen de €60 en €90. Groepslessen zijn voordeliger en liggen vaak tussen €15 en €25 per les.
De methode is geschikt voor mensen van alle leeftijden met bewegings- of houdingsproblemen. Ook preventief kan Feldenkrais helpen om lichamelijke én mentale flexibiliteit te behouden.
Feldenkrais richt zich op langzame, bewuste bewegingen om het lichaamsgevoel en de bewegingsorganisatie te verbeteren.
Pilates daarentegen focust op spierversterking, vooral van de romp- en kernspieren, en is doorgaans fysiek intensiever.
Yoga combineert lichamelijke houdingen, ademhaling en vaak spirituele elementen.
Feldenkrais is puur fysiek en gebruikt beweging als leerproces - zonder nadruk op rek of statische houdingen.
Bij Feldenkrais grijpt de docent niet corrigerend in. In plaats daarvan word je uitgenodigd om zelf te onderzoeken hoe je anders kunt bewegen.
In de fysiotherapie werkt men vaker gericht en corrigerend, bijvoorbeeld bij herstel na een blessure.
Ideaal is één tot twee keer per week, zodat het lichaam nieuwe patronen kan aanleren.
Zelfs losse sessies kunnen al merkbare ontspanning en bewustwording geven.
Nee, zeker niet. De oefeningen zijn zacht, rustig en zonder prestatiedruk - perfect ook voor mensen met beperkte mobiliteit of chronische klachten.
De methode benut de plasticiteit van het zenuwstelsel: door bewuste beweging leer je nieuwe, efficiëntere bewegingspatronen.
Het is een neurofysiologische benadering die de kwaliteit van bewegen én leven duurzaam kan verbeteren.